Glyfosaat (RoundUp)

Glyfosaat is een organische fosforverbinding die als niet-selectief systemisch totaalherbicide zeer ruim toegepast wordt, bijvoorbeeld in de bekende onkruidverdelger Round-up. In de landbouw wordt glyfosaat gebruikt ter bestrijding van eenjarige breedbladige onkruiden en grassen op de akkers die in concurrentie zouden treden met het beoogde gewas. Het wordt ook door de overheid gebruikt om onder meer spoorwegen en autosnelwegen onkruidvrij te maken. Verder is glyfosaat ook een van de meest voorkomende actieve bestanddelen in de middelen tegen onkruid voor het particuliere gebruik.

Glyfosaat blokkeert de shikiminezuurroute, een stofwisselingsroute die in planten een belangrijke route is voor de synthese van aromatische aminozuren, co-enzym Q10, tocoferolen, naftochinonen (inclusief de vitamines uit de K-groep), alkaloïden en heterocyclische natuurstoffen. Het bindt ook heel sterk mineralen in de bodem, waardoor deze niet beschikbaar zijn voor planten en dus ook niet voor de dieren van deze planten leven.

Glyfosaat hoopt op in de plant (1), waardoor dieren deze stof ook binnen krijgen. Van vrijwel alle landbouwhuisdieren, maar ook mensen, blijkt de urine glyfosaat te bevatten. Het is aangetoond in het hele lichaam dus ook in de organen (2). Glyfosaat is dus aanwezig op alle plaatsen in onze voedselketen en in ons lichaam.

Bij dieren wordt langzaam maar zeker duidelijk dat glyfosaat een grote invloed heeft op de gezondheid en voortplanting van de dieren. De bloedwaarden van melkvee waarbij glyfosaat was aangetroffen bleken minder sporenelementen/mineralen te bevatten dan melkvee dat niet in contact was gekomen met glyfosaat (3). Dit zou komen omdat glyfosaat mineralen bind. Als glyfosaat bind met mineralen, onder andere calcium en magnesium, kunnen deze ook verbindingen aangaan met zware metalen zoals cadmium en arseen. Deze verbindingen kunnen niet door de lever worden afgebroken en beschadigen de nieren (4).

Ook werkt glyfosaat antibacterieel, waarbij de pathogene bacteriën niet gevoelig lijken te zijn voor glyfosaat en de goede bacteriën, zoals als in het maagdarmstelsel, wel blijken gevoelig te zijn en sterven af (5, 6). Bij koeien wordt er in de microflora in de pens veranderingen waargenomen. De bacteriën die nodig zijn voor een goede werking van de pens bij melkvee worden negatief beïnvloed door glyfosaat (7). Daarnaast wordt glyfosaat ook gezien als de oorzaak voor het downer cow syndroom (8). Ook het immuunsysteem wordt door glyfosaat aangetast. Zo blijkt glyfosaat een effect te hebben op de IgM antilichamen in melkkoeien (9).

Het neutraliserende effect van humuszuren

Humuszuren hebben een neutraliserend effect op gifstoffen geproduceerd door bacteriën (82%). Ook absorberen ze zware metalen zoals nitraat, fluoriden en organische fosfaten (parathionmethyl, glyfosaat, organische chlorine insecticiden, carbarl en warfarin) (10, 11). De universiteit van Leipzig heeft op verschillende concentraties glyfosaat het neutraliserende effect van humuszuren getest (10). Daaruit blijkt dat verschillende humuszuren uitstekend in staat zijn om glyfosaat te neutraliseren, echter niet alle humuszuren. In een concentratie van 1 mg/mL neutraliseert humus 2400 ug/mL glyfosaat. In een concentratie van 0,1-0,5 mg humus is het mogelijk om 300-600 ug glyfosaat te neutraliseren. Dit betekent dat een lagere concentratie humus de werkelijke hoeveelheid aanwezige glyfosaat in voer en/of maag-darmkanaal kan neutraliseren. Het neutraliserende effect van humus is ook onderzocht in melkvee en ook daar bleek humuszuur in staat om glyfosaat te neutraliseren (5, 12). Het effect van glyfosaat op de bacteriën in het maagdarmstelsel werd geneutraliseerd.

Bronnen

  1. Kanissery R, Gairhe B, Kadyampakeni D, Batuman O, Alferez F. Glyphosate: Its Environmental Persistence and Impact on Crop Health and Nutrition. Plants (Basel). 2019;8(11).
  2. Krüger M, Schledorn P, Schrödl W, Hoppe H-W, Lutz W, Shehata A. Detection of glyphosate residues in animals and humans. Environmental & analytical toxicology. 2014;4.
  3. Krüger M, Schrödl W, Neuhaus J, Shehata A. Field Investigations of Glyphosate in Urine of Danish Dairy Cows. J Environ Anal Toxicol. 2013;Volume 3:1-7.
  4. Jayasumana C, Gunatilake S, Senanayake P. Glyphosate, hard water and nephrotoxic metals: are they the culprits behind the epidemic of chronic kidney disease of unknown etiology in Sri Lanka? Int J Environ Res Public Health. 2014;11(2):2125-47.
  5. Shehata AA, Schrodl W, Aldin AA, Hafez HM, Kruger M. The effect of glyphosate on potential pathogens and beneficial members of poultry microbiota in vitro. Curr Microbiol. 2013;66(4):350-8.
  6. Kruger M, Shehata AA, Schrodl W, Rodloff A. Glyphosate suppresses the antagonistic effect of Enterococcus spp. on Clostridium botulinum. Anaerobe. 2013;20:74-8.
  7. Ackermann W, Coenen M, Schrodl W, Shehata AA, Kruger M. The influence of glyphosate on the microbiota and production of botulinum neurotoxin during ruminal fermentation. Curr Microbiol. 2015;70(3):374-82.
  8. Rulff R, Schrödl W, Basiouni S, Neuhaus J, Krüger M. Is downer cow syndrome related to chronic botulism? Pol J Vet Sci. 2015;18(4):759-65.
  9. Schrodl W, Kruger S, Konstantinova-Muller T, Shehata AA, Rulff R, Kruger M. Possible effects of glyphosate on Mucorales abundance in the rumen of dairy cows in Germany. Curr Microbiol. 2014;69(6):817-23.
  10. Shehata AA, Kuhnert M, Haufe S, Kruger M. Neutralization of the antimicrobial effect of glyphosate by humic acid in vitro. Chemosphere. 2014;104:258-61.
  11. Mazzei P, Piccolo A. Quantitative Evaluation of Noncovalent Interactions between Glyphosate and Dissolved Humic Substances by NMR Spectroscopy. Environmental Science & Technology. 2012;46(11):5939-46.
  12. Gerlach H, Gerlach A, Schrödl W, Haufe S, Schottdorf B, Shehata AA, et al. Oral Application of Charcoal and Humic Acids Influence Selected Gastrointestinal Microbiota, Enzymes, Electrolytes, and Substrates in the Blood of Dairy Cows Challenged with Glyphosate in GMO Feeds. Journal of Environmental & Analytical Toxicology. 2014;05.